سلامت نیوز-*عبدالحسین ترابیان : پسری پنج ساله دارم که به حرفم گوش نمی‌دهد. می‌گویند تنبیه بدنی خوب نیست اما این تنها راهی است که به حرف من و مادرش گوش می‌دهد. خودم هم راضی به زدن نیستم ولی با ادب بودن بچه برایم مهم است. وقتی بچه‌ای فقط با تنبیه بدنی آدم می‌شود، چه کنیم؟
پسر شما در مرحله کودکی اول است، در این مرحله رشد، بیشتر رفتارهای کودک نشان‌دهنده بی‌تعادلی شخصیت اوست، کنجکاو است، بازی و تحرک اولویت اول اوست و ... .
در همین شرایط، شما با روش نامتعارف تنبیه بدنی، فقط رفتار احتمالا نامناسب کودک را متوقف می‌کنید که به محض حذف اهرم فشار و خطر تنبیه، کودک دوباره همان رفتار قبلی را تکرار می‌کند.
اصلاح رفتار با تنبیه‌بدنی پایدار نیست
در باورهای روان‌شناسی، تنبیه بدنی خصوصا برای کودک پنج ساله نهی می‌شود پس باید بپذیریم وقتی شما ناچارید از این روش منسوخ شده استفاده کنید، هم اصلاح رفتار در کودک پایدار نیست ،هم پدر و مادر پرخاشگر و تنبیه کننده، همواره احساس گناه می‌کنند و هم کودک پرخاشگری خواهید داشت.
قبول کنید اگر تنبیه‌بدنی روش مناسب تربیتی بود، نیازی به این همه پژوهش و مراکز تعلیم و تربیت و کتاب های تربیتی نداشتیم و فرزندان را صرفا با تنبیه، اصلاح می کردیم.
تنبیه، خودتان را هم درمانده می‌کند
اگر کودک شرطی شده و به قول شما فقط با تنبیه ظاهرا آدم می‌شود، در این حالت پدر و مادر تنبیه‌گر باید مرتب بر شدت تنبیه بیفزایند! که این روش برای کودکان امروزی که از هوش بالایی برخوردارند، مشکل آفرین است و مطلقا توصیه نمی‌شود. تنبیه بدنی، ترس را در کودک تشدید می کندو این ترس و ناامنی، رشد کودک را به حداقل می‌رساند.
وقتی ما قصد اصلاح رفتار کودک را با تهدید و تنبیه داریم، این الگوی تربیتی، کنترل خارجی نامیده می‌شود که ابزار آن، بیشتر تنبیه‌بدنی است که کارساز نیست و پدر یا مادری که از کنترل خارجی برای تربیت استفاده می‌کنند، هم خودشان فرسوده و درمانده می‌شوند و احساس گناه دایمی خواهند داشت و هم کودک این خانواده‌ها لجباز و پرخاشگر می شود و باانبوهی ترس و احساس ناامنی به زندگی خود ادامه می دهد و از عزت‌نفس پایینی در جوانی برخوردار خواهد بود.
بهترین شیوه اصلاح رفتار و تربیت فرزند
باید به شما بگویم که زمان کنترل خارجی کودکان سپری شده و بهترین شیوه اصلاح رفتار و تربیت فرزند، کنترل داخلی یا نظریه انتخاب است.
در روش کنترل داخلی، وقتی والدین رفتار نامناسبی از فرزند مشاهده می‌کنند، به جای تمرکز روی کودک و نگاه خطی به او، باید اول رفتار، گفتار و نوع برخورد خود را بررسی کنند و برای تغییر رفتار فرزندان به اصلاح رفتار خود بپردازند.
اگر والدین می‌خواهند کودک به آنها احترام بگذارد، خودشان برای وی متناسب با سنش احترام قائل شوند. به عنوان مثالی دیگر، اگر کودک به مادر یا پدر یا هر دو احترام نمی‌گذارد، با نگاه سیستمی باید بررسی شود که آیا والدین در حضور کودک به هم احترام می‌گذارند یا خیر.
آسیب‌های تنبیه‌بدنی فراموش‌نشدنی است
متاسفانه تنبیه‌بدنی از جمله آسیب‌هایی است که تا آخر عمر در خودآگاه ذهن باقی می‌ماند و کمتر به ناخودآگاه ذهن منتقل می‌شود. اگر از افراد مسن سوال کنید که مثلا در دوران مدرسه چه تنبیه سختی شده‌اید، به سرعت آن‌را با جزئیات بیان می‌کنند یعنی فراموش نمی شود و رنج آن باقی می ماند.
برای رشد و بالندگی کودک باید محیط خانواده امن باشد و تنبیه، محیط را برای والدین و بیشتر برای کودکان معصوم ناامن می‌کند و این‌گونه کودکان، ممکن است حتی تصمیم به فرار از منزل را در ذهن بپرورانند.
*کارشناس‌ارشد روان‌شناسی
نظر شما